Zürich, 1938. Njemačka pjevačica Willie u ljubavnoj je vezi s pijanistom Robertom, članom tajne organizacije koja spašava njemačke Židove. Njih dvoje prisilno su razdvojeni kada Willie zabrane ponovni ulazak u Švicarsku te ona ostaje u Njemačkoj. Dok se Robert posvećuje pokretu otpora, Willie dolazi pod pokroviteljstvo nacista: njezina pjesma Lili-Marleen postaje globalni hit, a ona prerasta u nacionalnu ikonu.
Fassbinder je oduvijek želio snimiti vlastitu verziju predratnog glamuroznog klasičnohollywoodskog filma, što mu je napokon pošlo za rukom s Lili Marleen, najskupljim filmom njegove dotadašnje karijere. To je ujedno i jedini Fassbinderov film koji je Njemačka predložila kao kandidata za nominaciju za Oscara. Nominaciju ipak nije dobio, što se može pripisati i tadašnjoj recepciji, koja je Fassbinderu najviše zamjerala neukusno pretjeranu kombinaciju melodramatske estetike i teme filma.
Ali upravo odnos spektakla i fašizma u centru je Lili Marleen. Kroz uspon i pad apolitične popularne ikone, film prikazuje manipulativni, propagandni potencijal popularne masovne kulture i njezinu opasnost u kombinaciji s neutralnom pasivnosti. U liku Willie, čija je jedina stabilna vrijednost ljubav prema Robertu, Fassbinder negira mogućnost političke neutralnosti, koja u odsustvu konkretnih vrijednosti postaje otvorena za upisivanja svih mogućih značenja. Tako Willieina pjesma, koju je napisao Židov i član pokreta otpora, u filmu postaje himna nacističkih vojnika, a uspon i pad Willeine karijere blisko prati putanju nacističke vladavine. Ovu poruku Fassbinder će efektno zakucati ironičnom montažnom sekvencom u kojoj se prizori Williena nastupa izmjenjuju sa scenama ratovanja: dok po vojnicima padaju bombe, po njoj padaju ruže, dok nad vojnicima fijuću meci, nju preplavljuju zvižduci oduševljenja.
No Fassbinder ne staje samo na tome. Repetitivnim puštanjem pjesme koja se jednako efektno koristi za kroćenje masa sentimentalnim užitkom kao i za mučenje zatvorenika, on na razini forme povezuje masovnu kulturu kapitalizma s onom fašizma. Kapitalistički monopol, fašizam i rat različite su strane autoritarnog društvenog ustroja, a popularna kultura, koja se prije svega oslanja na sentimentalizam kao manipuliranje emocijama (još jedan Fassbinderu drag motiv), njegovo je vjerno oružje.
Kordunska ulica 1, 10000 Zagreb
kinoteka@centarcesarec.hr
Radno vrijeme blagajne: 1 sat prije projekcije
Broj telefona blagajne: 01/5619-189
KONTAKT:
Centar za kulturu i film Augusta Cesarca
sjedište i radionički prostori
Ilica 227, 1. i 3. kat, 10000 Zagreb
info@centarcesarec.hr
Ponosni član: